12 Haziran’da Ahmedabad’dan kalkış yapan Air India uçağının yere çakılarak infilak ettiği ve 260 kişinin hayatını kaybettiği faciaya dair Hindistan’ın Sivil Havacılık Kazaları Araştırma Bürosu (AAIB) tarafından açıklanan ön rapor, kazanın nedenine dair kesin bir yanıt vermedi. Ancak kara kutudan elde edilen bir kokpit konuşması kaydı, kamuoyunda büyük yankı uyandırdı: Pilotlardan biri, yakıtı neden kestiğini diğerine soruyor. Ancak bu kritik sorunun cevabı hâlâ bilinmiyor.
Air India kazası sadece 30 saniye sürdü
Air India’nın Londra seferini yapan Boeing 787 Dreamliner tipi uçağı, kalkıştan hemen sonra irtifa kaybetmeye başladı. Henüz havaalanı sınırlarını bile geçemeden düşen uçak, bir tıp fakültesinin yemekhanesine çarptı. 260 kişi hayatını kaybederken, yalnızca bir yolcu mucize eseri kurtuldu. Kazadan sonra yayımlanan görüntüler sosyal medyada hızla yayıldı.
Kokpitte geçen soru: Yakıtı neden kestin?
AAIB’nin yayımladığı ön raporda en dikkat çeken bölüm, kara kutudan alınan kokpit ses kaydı oldu. Yardımcı pilotun kaptana yönelttiği “Yakıtı neden kestin?” sorusuna, kaptanın “Ben yapmadım” şeklindeki cevabı yer aldı. Bu diyalog, yakıt kontrol anahtarlarının uçuşun hemen başında kapandığını doğrularken, bu işlemin kimin tarafından, neden yapıldığına dair soru işaretleri yarattı.
İnsan hatası mı, sistem arızası mı?
Yakıt akışını yöneten kontrol anahtarlarının kilit mekanizmasına sahip olması nedeniyle, bu sistemlerin uçuş sırasında yanlışlıkla kapanmasının imkânsız olduğu savunuluyor. Bu da teknik bir arıza, elektronik bir sinyal ya da manuel müdahale olasılıklarını gündeme getiriyor. Havacılık uzmanı Marco Chan, “Bu veri tek başına insan hatasını kanıtlamaz” diyerek, spekülasyonlara temkinli yaklaşılması gerektiğini vurguladı.
Pilotların geçmişi temiz
Kazayı gerçekleştiren ekipteki 32 yaşındaki yardımcı pilot Clive Kunder’ın 3.403, 56 yaşındaki kaptan pilot Sumeet Sabharwal’ın ise 15.638 saatlik uçuş tecrübesi bulunuyordu. Her iki pilotun da tüm sağlık, ruhsal durum ve madde testlerinden geçtiği belirlendi.
Meslek örgütlerinden medyaya tepki
Kazanın ardından ortaya atılan “pilot hatası” ve “kasıtlı müdahale” iddialarına Hindistan’daki pilot derneklerinden sert tepki geldi. Hindistan Ticari Pilotlar Derneği, “Meslek onurunu zedeleyen, dayanaksız intihar iddialarını” kınarken, ALPA India ise soruşturmanın şeffaf yürütülmediğini savunarak, pilotların suçlu gösterilmesine karşı çıktı.
Boeing ve Air India üzerinde baskı artıyor
Soruşturmanın odak noktası, Boeing 787 model uçaklarda bulunan yakıt kontrol anahtarlarının kilit sistemine çevrildi. Boeing, sistemlerin güvenli olduğunu açıklasa da Hindistan ve Güney Kore’de hava yollarına bu kilitlerin kontrol edilmesi talimatı verildi. FAA’nin 2018’de yayımladığı teknik uyarıların bağlayıcı olmaması ise ayrı bir tartışma yarattı.
‘Hızlı değil, doğru sonuca ulaşmak önemli’
Sektör uzmanlarına göre, bu tür büyük kazaların nedenini ortaya koymak uzun zaman alıyor. AAIB’nin nihai raporunun en az bir yıl içinde yayımlanması bekleniyor. BL Aviation Consulting’ten Bernard Lavelle, “Bu tür soruşturmalar sabır ister. Aylar süren veri analizleri, teknik incelemeler ve donanım testleri yapılmadan gerçeğe ulaşmak mümkün değil” dedi.
