İsrail’in 13 Haziran’da İran’ı hedef almasıyla birlikte bölgede başlayan çatışma sadece askeri alanda değil, dijital dünyada da kendini gösterdi. Sosyal medya platformları, yapay zeka destekli sahte videoların ve dezenformasyonun merkezi haline geldi. Özellikle TikTok, X ve Instagram’da yayılan bu içeriklerin bazıları 20 milyondan fazla izlenme aldı. Uzmanlar, bu seviyede bir dezenformasyonun savaş döneminde ilk kez bu ölçekte kullanıldığını söylüyor.
İsrail-İran geriliminde sahte görüntüler rekor kırdı
BBC Verify tarafından incelenen videolar arasında, Tel Aviv’e onlarca füzenin isabet ettiği iddia edilen yapay sahneler, düşürüldüğü söylenen F-35 jetleri ve İran’ın askeri gücünü yücelten simülasyonlar yer alıyor. Gerçekte oyun motorları veya yapay zeka görselleştirme araçlarıyla üretilen bu videolar, milyonlarca kullanıcı tarafından gerçekmiş gibi paylaşıldı.
Uçaklar düştü ama sadece ekranda
İsrail’e ait bir F-35 jetinin İran çölüne düştüğü iddiasını taşıyan bir videoda, çevredeki insanların ölçek hataları ve zeminde hiçbir çarpma izi olmaması sahteciliği ele verdi. TikTok’ta 21 milyondan fazla izlenen bir diğer video ise bir savaş oyununun görüntüleriydi. Platform, BBC Verify’nin uyarısıyla videoyu kaldırdı.
Etki operasyonları ve yeni kazanç kapısı
Alethea analiz grubuna göre, bazı içeriklerin arkasında daha önce Rusya’ya bağlı faaliyetlerde yer almış sosyal medya ağları bulunuyor. Bu ağlar, Batı silahlarının etkisiz olduğunu göstermek ve kamuoyunun desteğini kırmak amacıyla manipülasyon yapıyor. Uzmanlara göre bazı hesaplar ise yalnızca dikkat çekerek sosyal medya platformlarından gelir elde etmeye çalışıyor.
Resmi kaynaklar da yanıltıcı içerik paylaştı
İran devlet medyasının yapay zeka ile oluşturulmuş saldırı görüntülerini kullanması, İsrail ordusunun ise eski videoları yeni gibi paylaşması dezenformasyonun resmi düzeyde de yayılabildiğini ortaya koydu. X platformundaki yapay zeka destekli “Grok” isimli bot, yapay içeriklere “gerçek” onayı vererek yanlış bilgileri daha da yaygınlaştırdı.
Uzmanlar uyarıyor: Gerçeği ayırt etmek güçleşiyor
Sosyal medya kullanıcılarının çoğu bu içeriklerin sahte olduğunu fark etmeden yayılmasına katkı sağlıyor. Notre Dame Üniversitesi’nden sosyal psikolog Matthew Facciani’ye göre, savaş gibi kutuplaştırıcı konular insanları duygusal ve hızlı tepkiler vermeye itiyor. “Bu, sahte içeriklerin çok daha hızlı yayılmasına neden oluyor” diyor.
